Automatic Identification System, of afgekort AIS, is een veiligheids-systeem dat werkt met transponders op schepen. De transponder zendt periodiek o.a. naam, snelheid en koers van het betreffende schip uit via VHF (161.975 Mhz en 162.025 Mhz). Het systeem is oorspronkelijk ontworpen voor grote schepen (klasse A) maar wordt, in vereenvoudigde vorm, steeds meer gebruikt door de pleziervaart (Klasse B).
AIS ontvanger Advansea RX-100 met ingebouwde multiplexer
AIS-signalen worden Op TinTin ontvangen door een RX-100 AIS-ontvanger van Advansea. Deze ontvanger heeft een ingebouwde multiplexer waarop een NL-604P GPS-ontvanger van Navilock is aangesloten die gemonteerd is aan de hekstoel. De NMEA-uitgang met het gecombineerde uitgangssignaal (GPS & AIS) is aangesloten op een serieel/ wifi converter die de gegevens via wifi beschikbaar maakt. Als backup heb ik de NMEA uitgang parallel aangeloten op een RS232/USB converter die in geval van nood kan worden aangesloten op de Pipo X9. Het betreft een converter met FTDI-chipset waarvan Windows standaard beschikt over de correcte drivers. De GPS-ontvanger is aangesloten op de AIS-ontvanger via een GPS/RS232 naar NMEA adapter.
Mooie combinatie: AIS Transponder Em-Trak B100 met splitter S100
De AIS-ontvanger hebben we in juli 2018 vervangen door een AIS-transponder. Na uitgebreid marktonderzoek is de keuze gevallen op de Em-trak B100 transponder in combinatie met de bijbehorende splitter S100. De prijs van deze combinatie is, in vergelijking met andere transponders, redelijk en de prestaties doen zeker niet onder voor zijn duurdere soortgenoten.
De transponder beschikt over NMEA aansluitingen (in- en uitgangen) op zowel 4800 baud als 38400 baud en een ingebouwde GPS-ontvanger met externe antenne. Op de 4800 baud uitgang staat het GPS-signaal dat aangesloten is op de marifoon waardoor de GPS-ontvanger NL-604P overbodig is geworden. Soms is hiervoor een firmware-update nodig die beschreven is op pagina 13 van onderstaand document ¨B100 FAQ¨. In dit document staan ook diverse andere interessante vragen en antwoorden.
Hoe sluit je een AIS Transponder Em-Trak B100 aan.
Op de 38400 baud uitgang staat het gecombineerde GPS- en AIS-signaal dat aangesloten is op de serieel-wifi converter (HLK-RM04) en op de RS232/USB converter als backup. Op de 4800 baud ingang kan diverse apparatuur aangesloten worden waarvan de data in combinatie met het GPS- en AIS-signaal beschikbaar is op de 38400 baud uitgang (multiplex functie). Het is echter niet mogelijk om op deze ingang een externe GPS-ontvanger aan te sluiten omdat die configuratie niet voldoet aan de eisen die gesteld worden aan een klasse B transponder. Volgens die eisen moet een klasse B transponder beschikken over een eigen ingebouwde GPS-ontvanger (Zie pagina 15 van onderstaand document B100 FAQ).
Via de USB aansluiting kan met behulp van het programma ProAIS2 de transponder ingesteld worden (Scheepsnaam, afmetingen, MMSI-nummer en roepnaam). Deze aansluiting mag uitsluitend gebruikt worden voor programmering en diagnose en is niet bedoeld voor permanent gebruik. De aansluiting is niet geïsoleerd en daardoor bestaat het risico op ongewenste aardlussen. In onderstaande ZIP-file ¨B100 software¨ staat de ProAIS2 software, eventuele USB-drivers en de aangepaste firmware.
AIS Transponder Em-Trak B100 op 5 Volt via USB > Geen GPS-fix
In principe werkt de transponder op 5V als je hem alleen aansluit via USB. Je kunt dan ook met ProAIS2 diverse instellingen wijzigen. Echter, voor een correcte werking moet de externe 12V voeding aangesloten zijn. In het Diagnostics scherm van ProAIS2 zie je zonder 12V een groot aantal rode kruisjes. Zonder 12V krijg je ook geen GPS-fix.
In onderstaande schermprint van ProAIS2 zie je alle kruisjes op groen staan en wordt ook de voedingsspanning aangegeven: Power supply voltage = 13,8 V. SWR (Standing Wave Ratio) van de antenne staat op 1.3:1. Dat betekent dat ca. 1,7% van het opgewekte zendvermogen gereflecteerd wordt door de antenne. Antenne is dus redelijk goed afgestemd op de AIS-frequenties. In dit document geeft Darrin Walraven (K5DVW) een mooie uitleg over SWR.
Aansluitschema is door de nieuwe opzet een stuk eenvoudiger geworden:
Documentatie van de apparatuur is hieronder beschikbaar:
Advansea RX-100 leaflet
Advansea RX-100 manual
NL_604P_manual
AIS transponder:
Em-trak-B100-leaflet
Em-trak-B100-manual
ProAIS2-user-manual
B100 FAQ
B100 software
Interessant document van Jugo Baya met uitleg over AIS:
Update Februari 2022:
Inmiddels is de setup van marifoon, wifi, transponder, Navtex e.d. behoorlijk gewijzigd door de aanschaf van een wifi multiplexer van Startracking, ook wel genoemd de “Roosmux”. De gewijzigde setup kun je vinden op de pagina van de Roosmux.